ICC (International Chamber Of Commerce) Uluslararası Ticaret Odaları Birliği, Türkiye’nin de taraf olduğu uluslararası ticaretin alcı, satıcı ve nakliyeci açısından risk ve sorumluluklarını tarif eden bir kurumdur. Uluslararası ticaret, bu odanın belirlediği kurallar çerçevesinde gerçekleşir. Bu kurum, alıcı ile satıcı arasında yapılan ticarette malın teslim şekli ile ilgili olasılıkları genel başlıklar altında toplamıştır.
Bu teslim şekilleri, INCOTERMS’ler olarak adlandırılır. Yeni bin yıla girerken INCOTERMS’ler bu kurum tarafından INCOTERMS 2000 (2000 International Commercial Terms) adı altında revize edilmiştir. Türkiye bu konvansiyona taraf olduğu için nakliyeciniz veya yurtdışı müşterinizle düşeceğiniz anlaşmazlıklarda yargının vereceği kararlar da INCOTERMS 2000 çerçevesinde gerçekleşecektir.
Bu yazıda, INCOTERMS 2000’in başlıklar halinde alıcı ve satıcı yükümlülükleri karşılaştırılarak konunun anlaşılır bir şekilde aktarılması amaçlanmıştır.
1- EXWORKS (İŞYERİNDE TESLİM)Bu teslim şeklinde satıcı, alıcının mallarını kendi mülkü veya belirlenen başka bir yerde (fabrika, depo v.s.) ihracat gümrüğünü yapmadan ve bir araca yüklemeden teslim eder. Bu tip teslimde satıcı masraf ve sorumluluğu minimum düzeyde iken, alıcı maksimum düzeyde masraf ve sorumluluğu ve bu sorumluluktan doğan riskleri üstlenir. Satıcının, sorumluluğundan kaynaklanan risk malın alıcı veya temsilcisi aracına yüklemeye başlandığı anda biter. Satıcı, sorumluluğunda olmamasına rağmen eğer taraflar satış sözleşmesine koyarlarsa satıcı malı araca yükler. Ancak, malın araca yüklenmesi esasında doğabilecek kayıp ve hasar riskleri alıcıya aittir. A) Satıcının Yükümlülükleri: B) Alıcının Yükümlülükleri: 2- FCA (NAKLİYECİ TESLİMİ)FCA satıcının, malları alıcının belirlediği nakliyeciye ihracat gümrük işlemleri yapılmış bir şekilde teslimi olarak bilinir. Teslimat için seçilen yerin, malların boşaltılması ve yüklenmesine uygun yerler olması zorunluluğu vardır. Eğer teslimat ihracatçının yerinde (fabrika, depo veya işyeri) olursa, ihracatçı yüklemeden sorumlu olacaktır. Ancak teslimat başka bir yere olursa ihracatçı malların boşaltılmasından sorumlu olmayacaktır. Bu teslim şekli çok çeşitli taşıma alternatiflerinin olduğu durumlarda kullanılır. Nakliyeci taşıma sözleşmesinde yer alan, taşıma işini hava, kara, deniz, tren veya bunların hangi kombinasyonlarına göre taşınmasını gerçekleştiren kişidir. A) Satıcının Yükümlülükleri: B) Alıcının Yükümlülükleri: 3- FAS (GEMİNİN BORDASINDA TESLİM)FAS, satıcının malları ihracat gümrük işlemlerini yapmış bir şekilde daha önce belirlenmiş limanda malların gemi doğrultusunda rıhtıma veya mavnaya teslim etmesidir. Bunun anlamı alıcının limandaki yere yerleştirme işlemi bittikten sonra masrafları üstleneceğidir. Daha önceki inceterms versiyonunda alıcı ihracat gümrük işlemlerini yapmakta olduğuna dikkat edilmelidir. Bu terim sadece deniz ve karasuyu taşımacılığında kullanılabilir. A) Satıcının Yükümlülükleri: B) Alıcının Yükümlülükleri: 4- FOB (GÜVERTEDE TESLİM)FOB’un anlamı satıcının malları belirlenen limandaki belirlenen gemiye yüklendikten sonra teslim ettiği şekildir. Bu terimde de satıcının mallar için bütün ihracat gümrük işlemlerini tamamlamış olması gerekir. A) Satıcının Yükümlülükleri: B) Alıcının Yükümlülükleri: 5-CFR (MASRAF ve NAVLUN):CFR’nin anlamı malların satıcısının malları varış limanında teslim etmesidir. Satıcı, varış limanına kadar gerekli nakliye, ihracat gümrük ve diğer masrafları karşılamak durumundadır. Malların kaybolma veya hasarlanma riski teslimat sonrası satıcıdan alıcıya devredilir. Bu terim de denizyolu ve karasuyu taşımacılık modlarında kullanılabilir. A) Satıcının Yükümlülükleri: B) Alıcının Yükümlülükleri: 6-CIF (MALİYET, SİGORTA ve NAVLUN):Bunun anlamı satıcının, alıcının taşıma esnasındaki malların hasar ve kayıp risklerini karşılayarak deniz sigortası yaptırdığı ve varış limanına kadar nakliye, ihracat gümrük ve diğer masrafları karşıladığı teslim şeklidir. Sigorta, satıcı tarafından yapılır ve prim satıcı tarafından ödenir. Ancak alıcının dikkat etmesi gereken husus eğer satış sözleşmesinde kapsamı belirilmemişse satıcının sınırlı sigorta poliçesi sağlayabileceğidir. Eğer kapsamlı bir sigorta isteniyor ise satış sözleşmesinde açık olarak belirtilmelidir. A) Satıcının Yükümlülükleri: B) Alıcının Yükümlülükleri: 7- CPT (NAVLUN ÜCRETİ ÖDENMİŞ TESLİM):CPT teslim şeklinde satıcı mallarını kendi tarafından belirlenen ve nakliye masraflarını kendisinin ödediği nakliyeciye teslim eder. Malların ihracat gümrük işlemleri yine satıcı tarafından yapılmıştır. Alıcı, malların bu şekilde tesliminden sonraki risk ve masrafları karşılar. Eğer varış yerine kadar A) Satıcının Yükümlülükleri: B) Alıcının Yükümlülükleri: 8-CIP (TAŞIMA VE SİGORTA BEDELİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM):CPT teslim şekline ek olarak satıcının malın sigortasını yaptırmayı da üstlendiği teslim şeklidir. Mal nakliye bedeli ödenmiş, sigortası ve ihracat gümrük işlemleri yapılmış bir şekilde alıcıya teslim edilir. CIP teslim şeklinde alıcı bilmelidir ki satıcı tarafından yaptırılan sigortanın kapsamı kendi arzusu doğrultusunda olmayabilir. Eğer daha fazla kapsam istenirse satış sözleşmesine konmalıdır. A) Satıcının Yükümlülükleri: B) Alıcının Yükümlülükleri: 9-DAF (SINIRDA TESLİM):Daf’ın anlamı satıcının malları alıcının nakliye aracına ihracat gümrük işlemleri yapılmış olarak, boşaltmadan teslim edilmesidir. Burada ülkenin hangi sınır kapısınıda teslimat olacağı sözleşmede belirtilmelidir. Ancak eğer taraflar alıcı nakliye aracına boşlatmanın satıcı tarafından yapılmasını isterlerse satış sözleşmesine açıkça bunun ilave etmelidirler. A) Satıcının Yükümlülükleri: B) Alıcının Yükümlülükleri: 10-DES (VARIŞ LİMANINDA GEMİDE TESLİM):DES teslim şeklinde satıcı, malları belirlenen, limandaki gemi bordasında ithalat gümrük işlemleri yapılmadan bırakmasıdır. Satıcı, belirtilen teslim yerine getirinciye kadar bütün hasar ve kayıp risklerinden sorumludur. Taraflar satıcının malların boşaltma masrafları ve risklerini almasını isterlerse DEQ teslim şeklini kullanmalıdır. Bu term denizyolu ve karasuyu taşımacılıklarında kullanılan bir yöntemdir. A) Satıcının Yükümlülükleri: B) Alıcının Yükümlülükleri: 11-DEQ (VARIŞ LİMANINDA RIHTIMDA TESLİM):DEQ’nun DES’ten farkı malların gemiden rıhtıma indirme ücretinin ve riskinin satıcıya ait olmasıdır. Alıcı, bütün ithalat gümrük işlemlerini ve masraflarını yapar. Daha önceki incotermslerde bu madde de satıcının ithalat gümrük işlemlerini ve masraflarını yüklenmekte zorunlu olduğunu bilmekte yarar var. Ancak yinede satış sözleşmesine konursa satıcının bu yükümlülüğü alması sağlanabilir. Bu term deniz yolu ve karasu taşımacılığında kullanılır. Eğer taraflar satıcının rıhtımdan malları alıp bir başka yere (depo, istasyon, terminal v.s) götürme masrafı ve risklerini almasını isterlerse DDU ve DDP termleri kullanılmalıdır. A) Satıcının Yükümlülükleri: B) Alıcının Yükümlülükleri: 12-DDU (GÜMRÜK RESMİ ÖDENMEKSİZİN TESLİM):DDU’nun anlamı satıcının malları alıcının aracına boşaltmadan, ithalat gümrük işlemlerini yapmadan belirlenen yerde alıcının yönetimine teslim etmesidir. Gümrük vergileri ve malların zamanında ithalat gümrük işlemlerinin yapılmamasından doğabilecek riskler alıcıya aittir. Eğer taraflar satıcının ithalat gümrük işlemlerini yapmasını ve bunun sonucu doğabilecek riskleri almasını isterlerse satış sözleşmesinde belirtebilirler A) Satıcının Yükümlülükleri: B) Alıcının Yükümlülükleri: 13-DDP (GÜMRÜK RESMİ ÖDENMİŞ TESLİM):DDP’nin anlamı satıcının malları ithalat gümrük işlemleri yapılmış fakat varış yerinde alıcı aracına boşaltmadan teslim ettiği termdir. Satıcı, malları getirinceye kadar bütün masraf ve riskleri üstlenir. Gümrük vergileri ve formalitelerden kaynaklanan riskler ve diğer masraflar satıcıya aittir. Exworks teslim şeklinde satıcının minimum miktarda yükümlülükleri varken DDP de maksimum yükümlülükleri vardır. Bu terim de, satıcının direk veya indirek olarak ithalat yapma lisansı yok ise kullanılmamalıdır. A) Satıcının Yükümlülükleri: B) Alıcının Yükümlülükleri: |